Jan Wiener, The Therapeutic Relationship: Transference, Countertransference, and the Making of Meaning

Carol and Ernest Fay Series in Analytical Psychology

Autorka: Małgorzata Kalinowska

„Pomiędzy lekarzem a pacjentem działają nieznane czynniki wywołujące wzajemną przemianę”

C.G. Jung

 

W „Therapeutic Relationship” Jan Wiener[1] przedstawia jungowskie podejście do procesów przeniesienia i przeciwprzeniesienia, i pracy z nimi, jak również historię wyłaniania się tych pojęć. Opracowanie zawiera zarówno klasyczne elementy dotyczące teorii i praktyki jungowskiej (rodem z Zurichu), rozpatrując znacznie symboli z perspektywy snów archetypowych i mitów (m.in. znaczenie symboliki alchemicznej w kontekście przeniesienia), jak również tzw. podejście rozwojowe, bliższe teorii psychoanalitycznej i uwzględniające teorię intersubiektywności oraz najnowsze osiągnięcia z dziedziny neuronauki. W ten sposób Jan Wiener dokonuje ważnej syntezy, która łączy i zestawia punkty widzenia często wcześniej rozbieżne w sposób, który pozwala na wzajemne wzbogacenie niesionego przez nie znaczenia. Jak pisze we wprowadzeniu:

„Zmiana, która nastąpiła na przestrzeni czasu polegająca na przejściu od spostrzegania zjawisk jako patologicznych – uszkadzających analizę – do widzenia ich jako naturalnej części wszystkich świadomych i nieświadomych reakcji jest najbardziej widoczna w dyskusjach dotyczących przeniesienia i przeciwprzeniesienia. Wyobrażam sobie, że trudno było by znaleźć obecnie na świecie analityka jungowskiego kwestionującego nieuchronność występowania projekcji przeniesieniowych doświadczanych w relacji terapeutycznej i ich znaczenie w procesie indywiduacji. Niemniej jednak pisząc współcześnie o tych zagadnieniach napotykamy na ważne pytanie: „Czy na pewno mówimy, myślimy i piszemy o tym samym?” (…) I chociaż możemy z łatwością używać tych pojęć, często dużo trudniejsze staje się opisanie tego, co robimy w trakcie sesji terapeutycznej. (…)

Analiza jest zorientowana na uzyskanie dostępu do nieświadomości i do jaźni we wszystkich jej przejawach, używa jednak różnych „obszarów terapeutycznego działania”, z których z kolei wynikają różne metody budowania znaczenia psychologicznego doświadczenia pracy z pacjentami. Niektórzy psycholodzy analityczni zakładają, że praca z przeniesieniem, ten specyficzny rodzaj bycia z drugą osobą i rozumienia jej, dostarcza najbardziej wnikliwego dostępu w nieznane obszary jaźni i wglądu w rozwój tożsamości. Ci analitycy przedkładają proces relacji analitycznej nad jej treść i częściej pracują z pacjentami z użyciem kozetki. (…)

Inni Jungiści wyżej stawiają obiektywną psychikę i polegają bardziej na snach, skojarzeniach, aktywnej wyobraźni i amplifikacji w docieraniu do nieświadomych treści. Robiąc to, współpracują z pacjentem w sposób bardziej świadomy, ukierunkowany na lepsze dostrojenie różnych aspektów psychiki. (…) W tym podejściu treść i potencjalna kreatywność psychiki wyłaniająca się w analitycznej relacji jest ważniejsza od procesu, a przeniesienie i przeciwprzeniesienie mają mniejsze znaczenie.”

Jan Wiener, Introduction

Przedstawiając jungowskie rozumienie przeniesienia i przeciwprzeniesienia Jan Wiener historycznie zakorzenia je w korespondencji Junga i Freuda, analizuje podejście Junga do przeniesienia i post-jungowski wkład w tematykę. Prezentuje zarówno główne nurty jej rozumienia jak i obszary kontrowersji. Czytelnicy zainteresowani klasycznym podejściem jungowskim znajdą wiele cennych informacji w rozdziale Transference Matrix – przedstawiającym m.i. analizę przeniesienia w kontekście procesów alchemicznej przemiany i symboliki tablic Rosarium Philosophorum. Całość wzbogacona jest opisem przypadków z praktyki klinicznej.

The Therapeutic Relationship jest dostępna jako darmowy e-book w Carol and Ernest Fay Series in Analytical Psychology.

Wersja książkowa w Book City